เทคนิคติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหารและบำรุงรักษาเครื่องดูดควันให้ได้มาตรฐาน ปลอดภัย และประหยัดพลังงาน

การจัดการครัวร้านอาหารให้มีประสิทธิภาพสูง ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การเลือกใช้วัตถุดิบคุณภาพ หรือการจัดผังครัวที่ถูกหลักฮวงจุ้ยเท่านั้น แต่หัวใจสำคัญที่มองข้ามไม่ได้คือ ระบบดูดควัน (Ventilation System) ที่ได้มาตรฐาน

หากมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับ การออกแบบห้องครัวร้านอาหาร การออกแบบครัว โปรดบอกเราได้เลยค่ะ! สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมกรุณา ติดต่อ

หากระบบดูดควันทำงานได้ไม่เต็มที่ ไม่เพียงแต่จะทำให้ควันและกลิ่นอบอวลไปทั่วร้าน

สร้างความไม่พอใจให้กับลูกค้าและพนักงาน แต่ยังเสี่ยงต่อการเกิดอัคคีภัยจากการสะสมของไขมัน และทำให้ร้านต้องแบกรับค่าใช้จ่ายด้านพลังงานที่สูงเกินความจำเป็น เรารวบรวมเทคนิคเชิงปฏิบัติการ

สำหรับการติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหารอย่างถูกวิธี การบำรุงรักษาเครื่องดูดควันอย่างสม่ำเสมอ รวมถึงขั้นตอนการล้างเครื่องดูดควันร้านอาหารที่ถูกต้อง เพื่อให้ร้านของคุณได้มาตรฐานความปลอดภัย ประหยัดพลังงาน และยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์ให้ยาวนานที่สุด

มาตรฐานและข้อกำหนดเบื้องต้นของการติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหาร

การติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหารที่ถูกต้องตามหลักวิศวกรรมและความปลอดภัยคือรากฐานสำคัญของระบบ การเลือกเครื่องที่เหมาะสมและการติดตั้งที่ถูกวิธีจะช่วยให้คุณประหยัดพลังงานได้ตั้งแต่วันแรกที่เปิดใช้งาน

ทำความเข้าใจมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง: มอก. และข้อกำหนดท้องถิ่น

แม้ว่ามาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) ส่วนใหญ่ เช่น มอก. 3432-2565 (เครื่องดูดควันสำหรับเตาหุงต้ม: ข้อกำหนดเฉพาะสมรรถนะพลังงาน) จะเน้นไปที่การใช้งานในครัวเรือนมากกว่าเชิงพาณิชย์โดยตรง (ตามที่ระบุในเอกสาร มอก. 1996-2552) แต่หลักการเรื่อง สมรรถนะพลังงาน (Energy Performance) และการออกแบบเพื่อความปลอดภัยยังคงเป็นแนวทางปฏิบัติที่สำคัญสำหรับร้านอาหาร

สิ่งที่ควรพิจารณา:

• มาตรฐานสมรรถนะพลังงาน: เลือกเครื่องดูดควันและโบลเวอร์ (Blower) ที่มีค่าประสิทธิภาพการดูดอากาศ (Air Flow) และแรงดัน (Static Pressure) สูง แต่ใช้กำลังไฟฟ้า (Wattage) ต่ำเมื่อเทียบกับปริมาณอากาศที่ดูดออกไป เพื่อให้เกิดการประหยัดพลังงาน
• ข้อกำหนดท้องถิ่น (กฎหมายอาคารและสิ่งแวดล้อม): ร้านอาหารทุกแห่งต้องปฏิบัติตามกฎหมายควบคุมอาคาร และข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมท้องถิ่น ซึ่งรวมถึง:
  • ตำแหน่งปลายท่อระบาย: ต้องติดตั้งปลายท่อระบายควันในตำแหน่งที่เหมาะสม ไม่รบกวนอาคารข้างเคียง และอยู่ห่างจากช่องเปิดของอาคาร (เช่น หน้าต่าง) ตามที่ข้อบัญญัติท้องถิ่นกำหนด เพื่อป้องกัน “เหตุรำคาญ” ตาม พ.ร.บ. การสาธารณสุข
  • ระบบบำบัด/กรองไอเสีย: ในบางพื้นที่หรือสำหรับร้านอาหารที่มีการปรุงอาหารหนัก (เช่น ปิ้งย่าง ทอด) อาจมีข้อกำหนดให้ติดตั้งระบบกรองควัน กลิ่น หรือดักไขมันก่อนปล่อยออกสู่ภายนอก

การออกแบบและติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหารเชิงปฏิบัติการ

ประสิทธิภาพสูงสุดเริ่มต้นจากการออกแบบที่เหมาะสมกับประเภทของเตาและการใช้งานในครัว

1. การคำนวณกำลังดูดที่เหมาะสม (Air Flow Calculation):
   • กำลังดูดที่ต้องการควรสอดคล้องกับปริมาตรของบริเวณเตาและประเภทการปรุงอาหาร (เช่น ครัวไทย, ครัวฝรั่ง, ปิ้งย่าง) โดยอาจใช้สูตรเบื้องต้นเพื่อประเมินความต้องการ: ปริมาตรพื้นที่ครัว (ลบ.ม.) x 10-15 เท่าต่อชั่วโมง เพื่อให้เกิดการหมุนเวียนอากาศที่เพียงพอ
   • ควรเลือกโบลเวอร์ (พัดลมดูดอากาศ) ที่มีค่าแรงดูดเผื่อไว้ 5-10% เพื่อชดเชยการสูญเสียแรงดันในระบบท่อ (Ducting)
2. การติดตั้งฝาชี (Hood Canopy):
   • ขนาดฝาชีต้องครอบคลุมพื้นที่เตาทั้งหมด หรือใหญ่กว่าหน้าเตาเล็กน้อย (Overhang) เพื่อให้สามารถดักจับควันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
   • ระยะห่างที่เหมาะสม: โดยทั่วไปควรติดตั้งฝาชีให้มีระยะห่างจากเตาที่เหมาะสม (เช่น 65-75 ซม. เหนือเตา) ตามคำแนะนำของผู้ผลิตและตามมาตรฐานความปลอดภัย
3. การออกแบบระบบท่อ (Ducting System) เพื่อลดปัญหาไขมันอุดตันและกลิ่นย้อนกลับ:
   • ขนาดท่อ: ควรเลือกใช้ท่อที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาดใหญ่เพียงพอ (ไม่ควรต่ำกว่า 6 นิ้วสำหรับครัวขนาดเล็ก) หรือตามการคำนวณของวิศวกร เพื่อให้แรงลมไม่ตก และลดความเร็วของอากาศที่จะทำให้ไขมันไปเกาะผนังท่อ
   • วัสดุท่อ: ควรเป็นวัสดุที่ทนทานต่อความร้อนและการกัดกร่อน เช่น สแตนเลส หรือสังกะสีที่มีความหนาตามมาตรฐาน
   • การเดินท่อ: ควรเดินท่อให้ สั้นที่สุดและตรงที่สุด เท่าที่จะทำได้ หลีกเลี่ยงมุมเลี้ยวที่หักศอก (90 องศา) เพราะจะทำให้แรงดูดลดลงอย่างมาก และเป็นจุดที่ไขมันสะสมง่าย
   • การติดตั้งตัวกรอง (Grease Filter): ต้องติดตั้งฟิลเตอร์กรองน้ำมันที่สามารถถอดล้างเครื่องดูดควันร้านอาหารได้ง่าย ซึ่งเป็นด่านแรกในการป้องกันไขมันไม่ให้เข้าไปในระบบท่อและโบลเวอร์

คู่มือบำรุงรักษาเครื่องดูดควันและล้างเครื่องดูดควันร้านอาหาร เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดและความปลอดภัย

การบำรุงรักษาเครื่องดูดควันอย่างสม่ำเสมอเป็นมาตรการเชิงรุกที่ช่วยรักษาประสิทธิภาพการดูดอากาศ ป้องกันการเกิดเพลิงไหม้ (Grease Fire) และเป็นกุญแจสำคัญสู่การประหยัดพลังงาน

การล้างเครื่องดูดควันร้านอาหาร (Grease Filter) อย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอ

แผ่นกรองไขมัน (Grease Filter) คือส่วนที่ต้องทำความสะอาดบ่อยที่สุด เพราะเป็นส่วนที่สะสมไขมันมากที่สุด หากปล่อยให้แผ่นกรองอุดตัน กำลังดูดจะลดลง มอเตอร์ต้องทำงานหนักขึ้น และทำให้สิ้นเปลืองพลังงาน

ขั้นตอนการทำความสะอาดตัวกรองไขมัน:

1. ถอดชิ้นส่วน: ปิดระบบไฟฟ้าทั้งหมดก่อนเริ่มทำความสะอาด ถอดแผ่นกรองไขมัน (ส่วนใหญ่เป็นโลหะ) และถาดรองน้ำมันออกมาอย่างระมัดระวัง
2. แช่น้ำยาขจัดคราบ: นำแผ่นกรองไปแช่ในน้ำร้อนจัด (ยิ่งร้อนยิ่งดี) ผสมกับน้ำยาขจัดคราบไขมันเข้มข้น (หรืออาจใช้เบกกิ้งโซดาผสมกับน้ำยาล้างจาน) แช่ทิ้งไว้ประมาณ 15-30 นาที เพื่อให้ไขมันที่เกาะแน่นอ่อนตัว
3. ขัดและล้าง: ใช้แปรงขัดหรือฟองน้ำขัดทำความสะอาดคราบไขมันที่เหลืออยู่ ล้างออกด้วยน้ำสะอาดจนหมดจด
4. ผึ่งให้แห้ง: เช็ดหรือผึ่งแผ่นกรองให้แห้งสนิทก่อนนำกลับไปติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหาร (แผ่นกรอง) อีกครั้ง เพื่อป้องกันความชื้นและไฟฟ้าลัดวงจร
5. ความถี่: ควรทำความสะอาดแผ่นกรอง อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง หรือถี่กว่านั้นหากมีการใช้งานหนัก (เช่น ครัวทอด, ปิ้งย่าง)

การตรวจสอบระบบท่อ (Ducting System) และโบลเวอร์

การตรวจสอบและบำรุงรักษาเครื่องดูดควันไม่ได้จบแค่ที่ตัวฝาชี แต่รวมถึงระบบท่อและพัดลมดูดอากาศที่อยู่ด้านนอกด้วย

วิธีตรวจสอบระบบท่อและโบลเวอร์:

• ตรวจสอบการสะสมไขมันในท่อ: ต้องมีการตรวจสอบความหนาของไขมันภายในท่อระบายอากาศอย่างน้อย ทุก 3-6 เดือน หากไขมันสะสมหนาเกิน 3 มิลลิเมตร (1/8 นิ้ว) จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้ ควรจ้างผู้เชี่ยวชาญให้เข้ามาล้างเครื่องดูดควันร้านอาหาร (ระบบท่อ) ด้วยวิธีการฉีดน้ำยาเคมีหรือการขัดถูโดยเฉพาะ
• ตรวจสอบรอยรั่วและความเสียหาย: ตรวจสอบรอยต่อของท่อว่ามีการรั่วไหลของอากาศหรือไม่ รอยรั่วจะทำให้แรงดูดลดลงอย่างมาก และทำให้ควันรั่วไหลกลับเข้าสู่พื้นที่ครัว การแก้ไขรอยรั่วด้วยการยาแนวหรือปิดรอยต่อด้วยวัสดุที่ทนความร้อนจะช่วยให้ระบบทำงานเต็มประสิทธิภาพและประหยัดพลังงาน
• ตรวจสอบโบลเวอร์ (มอเตอร์พัดลม):
  • ทำความสะอาดใบพัด: ไขมันที่เกาะบนใบพัดโบลเวอร์จะทำให้เกิดความไม่สมดุล (Unbalance) ทำให้มอเตอร์สั่น ทำงานหนัก และเสียงดัง ควรให้ช่างผู้เชี่ยวชาญทำความสะอาดใบพัดเป็นประจำ
  • ตรวจสอบการหล่อลื่นและสายพาน: หากเป็นมอเตอร์แบบขับเคลื่อนด้วยสายพาน (Belt-Driven) ควรตรวจสอบความตึงของสายพานและการหล่อลื่นลูกปืนมอเตอร์ (Bearing) เพื่อป้องกันความเสียหายและยืดอายุการใช้งาน

ประโยชน์ของการบำรุงรักษาเครื่องดูดควันตามมาตรฐาน: ความปลอดภัยและประหยัดพลังงาน

การลงทุนเวลาและค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาเครื่องดูดควันอย่างเคร่งครัดให้ผลตอบแทนที่คุ้มค่าในระยะยาว

ความปลอดภัยจากอัคคีภัยและการปฏิบัติตามกฎหมาย

• ลดความเสี่ยงเพลิงไหม้: ไขมันที่สะสมในแผ่นกรองและท่อดูดควันเป็นเชื้อเพลิงชั้นดีและเป็นสาเหตุอันดับต้นๆ ของเพลิงไหม้ในครัวร้านอาหาร การล้างเครื่องดูดควันร้านอาหารอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นมาตรการป้องกันอัคคีภัยที่มีประสิทธิภาพที่สุด
• สุขอนามัยที่ดี: ระบบดูดควันที่สะอาดช่วยลดการสะสมของเชื้อโรคและกลิ่นไม่พึงประสงค์ สร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ดีให้กับพนักงาน และภาพลักษณ์ที่ดีให้กับลูกค้า

ประสิทธิภาพสูงสุดและการประหยัดพลังงาน

• รักษาแรงดูด: เมื่อแผ่นกรองและท่อดูดควันสะอาด แรงดูดจะกลับมามีประสิทธิภาพเต็มที่ สามารถกำจัดควันและความร้อนได้อย่างรวดเร็ว ทำให้ครัวเย็นลง และลดภาระการทำงานของเครื่องปรับอากาศ (ถ้ามี)
• ลดภาระมอเตอร์: เมื่อไม่มีไขมันอุดตัน มอเตอร์โบลเวอร์จะทำงานได้อย่างราบรื่น ไม่ต้องใช้กำลังไฟฟ้าสูงเกินความจำเป็นในการเอาชนะแรงต้านของไขมันที่อุดตัน ทำให้สามารถประหยัดพลังงานไฟฟ้าได้อย่างมีนัยสำคัญ และยืดอายุการใช้งานของมอเตอร์

การติดตั้งเครื่องดูดควันร้านอาหารตามหลักการที่ถูกต้อง และการบำรุงรักษาเครื่องดูดควันด้วยการล้างเครื่องดูดควันร้านอาหารอย่างสม่ำเสมอตามคำแนะนำข้างต้น ไม่ใช่แค่เรื่องของความสะอาด แต่เป็นการลงทุนที่ชาญฉลาดเพื่อความปลอดภัย ประสิทธิภาพสูงสุด และการประหยัดพลังงานในระยะยาวสำหรับธุรกิจร้านอาหารของคุณ

รู้งี้ทำนานแล้ว! แจกสูตร ล้างคราบมัน ตะแกรงเครื่องดูดควัน ง่ายๆ แค่ใช้ 2 อย่างนี้ คราบหลุดออกเกลี้ยง ซึ่งให้เทคนิคการทำความสะอาดแผ่นกรองเครื่องดูดควันด้วยตัวเอง ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการล้างเครื่องดูดควันร้านอาหารเพื่อรักษาประสิทธิภาพ